Các đơn vị đo nhiệt độ phổ biến tại Việt Nam và thế giới: Độ C, độ F

Các đơn vị đo nhiệt độ như độ C (Celsius), độ F (Fahrenheit) và Kelvin (K) được sử dụng phổ biến trong đời sống, khoa học và công nghiệp. Mỗi đơn vị có đặc điểm riêng và cách quy đổi khác nhau. Hiểu rõ sự khác biệt giữa chúng sẽ giúp bạn dễ dàng áp dụng vào thực tế.

Các đơn vị đo nhiệt độ phổ biến

Đơn vị đo nhiệt độ là gì?

Đơn vị đo nhiệt độ được hiểu là biện pháp thể hiện giá trị nhiệt độ (tính chất nóng và lạnh). 

Mỗi đơn vị đo nhiệt độ biểu thị cho một hệ thống phương pháp quy đổi, tính toán giá trị của nhiệt độ, thường được gọi là thang đo.

Dụng cụ đo nhiệt độ được gọi là nhiệt kế.

Khái niệm đơn vị đo nhiệt độ

Các trị số của nhiệt độ tại các đơn vị đo khác nhau thì sẽ khác nhau khi cùng một giá trị nhiệt độ đồng nhất. 

Đó chính là lý do hệ thống các đơn vị đo hình thành các công thức, bảng chuyển đổi trị số nhiệt độ giữa các đơn vị đo.

Lịch sử phát triển các đơn vị đo nhiệt độ

Việc đo lường nhiệt độ đã có từ lâu, ban đầu con người sử dụng phương pháp đơn giản như quan sát sự giãn nở của chất lỏng. 

Vào thế kỷ 17, Galileo Galilei phát minh ra nhiệt kế đầu tiên, sau đó Ole Christensen Rømer cải tiến với nhiệt kế thủy ngân vào năm 1701. 

Đến thế kỷ 19, William Thomson (Lord Kelvin) phát triển thang đo Kelvin, đóng vai trò quan trọng trong khoa học. 

Lịch sử phát triển các đơn vị đo nhiệt độ

Ngày nay, công nghệ hiện đại như nhiệt kế điện tử và hồng ngoại giúp việc đo nhiệt độ chính xác hơn, đáp ứng nhu cầu trong nhiều lĩnh vực. 

Một số thiết bị đo hiện đại có thể kể đến như nhiệt kế điện tử, in-siêu dẫn, in-phân cực và các thiết bị đo nhiệt độ không tiếp xúc.

Đọc thêm: Cách đo nhiệt độ không khí

Các đơn vị đo nhiệt độ phổ biến

Một số đơn vị dùng để đo nhiệt độ thông dụng trên thế giới bao gồm độ C, độ F, độ K, độ Ra, và độ Re.

Đơn vị đo nhiệt độ Celsius 

Celsius (ký hiệu °C) là đơn vị đo nhiệt độ phổ biến nhất trên thế giới, đặc biệt được sử dụng rộng rãi ở hầu hết các quốc gia, trừ một số nước như Hoa Kỳ. 

Hệ thống này được đặt theo tên của nhà thiên văn học người Thụy Điển Anders Celsius, người đã đề xuất thang đo vào năm 1742. 

Trên thang Celsius, nước đóng băng ở 0°C và sôi ở 100°C trong điều kiện áp suất tiêu chuẩn. 

Đơn vị đo độ C

Tính đến năm 2023, độ C được coi là đơn vị đo nhiệt độ tiêu chuẩn trong hệ SI.

Celsius chủ yếu được sử dụng trong đời sống hàng ngày, giáo dục, khoa học, y tế và dự báo thời tiết.

Đơn vị đo nhiệt độ Fahrenheit (°F)

Fahrenheit được sử dụng chủ yếu ở Hoa Kỳ và một số vùng thuộc Caribe. 

Được nhà vật lý người Đức-Đan Mạch Gabriel Fahrenheit phát minh vào năm 1724, thang đo này đặt điểm đóng băng của nước ở 32°F và điểm sôi ở 212°F trong điều kiện tiêu chuẩn. 

Đơn vị đo nhiệt độ Fahrenheit

Fahrenheit có độ chia nhỏ hơn so với Celsius, giúp đo lường nhiệt độ môi trường chi tiết hơn, do đó vẫn được ưa chuộng trong dự báo thời tiết và đời sống hàng ngày tại Mỹ.

Đơn vị này được sử dụng phổ biến trong việc đo nhiệt độ cơ thể, nhiệt độ trong quá trình chế biến thực phẩm,... Mặc dù vậy, nó lại ít được ứng dụng trong kỹ thuật và khoa học mà được thay thế bởi độ C.

Đọc thêm: Bao nhiêu độ F bằng 1 độ C?

Đơn vị đo nhiệt độ Kelvin (K)

Kelvin là đơn vị đo nhiệt độ trong Hệ đơn vị quốc tế (SI), được sử dụng chủ yếu trong khoa học và kỹ thuật. 

Thang đo này do nhà vật lý người Anh William Thomson (Lord Kelvin) đề xuất vào năm 1848. Một độ K có độ lớn bằng một độ C, nhưng không sử dụng dấu “°” và không có giá trị âm. 

Điểm 0 tuyệt đối (0 K) là nhiệt độ thấp nhất có thể đạt được, tương đương -273,15°C. 

Đơn vị đo nhiệt độ Kelvin

Điểm sôi của nước (1 atm) là 373,15 K và điểm đông của nước ở áp suất tiêu chuẩn là 273,15 K.

Kelvin là một trong các đơn vị đo nhiệt độ tiêu chuẩn trong hệ SI. Nó được sử dụng rộng rãi trong vật lý, thiên văn học, hóa học và kỹ thuật nhiệt động lực học.

Đơn vị đo nhiệt độ Rankine (R)

Rankine là thang đo nhiệt độ tuyệt đối, tương tự Kelvin nhưng sử dụng độ lớn của Fahrenheit thay vì Celsius. 

Nó được sử dụng rộng rãi tại Mỹ và một số quốc gia trong ứng dụng khoa học và kỹ thuật, đặc biệt là trong các ngành liên quan đến hàng không vũ trụ và kỹ thuật cơ khí.

Đơn vị đo nhiệt độ Rankine

Thang này được đề xuất bởi kỹ sư người Scotland William John Macquorn Rankine vào năm 1859. 

Điểm 0°R tương đương với -459,67°F, nghĩa là nó có chung điểm 0 tuyệt đối với Kelvin. 

Đơn vị đo nhiệt độ Réaumur (°Ré hoặc °Re)

So với các đơn vị đo nhiệt độ khác, Réaumur ít phổ biến hơn và được đặt theo tên nhà khoa học người Pháp René Antoine Ferchault de Réaumur vào năm 1731.

Thang đo này đặt điểm đóng băng của nước ở 0°Ré và điểm sôi ở 80°Ré. Một độ Ré bằng 1,25 độ C. 

Đơn vị đo nhiệt độ Réaumur

Trước đây, thang đo này từng được sử dụng rộng rãi ở Pháp, Đức và Nga trong thế kỷ 18 và 19, nhưng hiện nay hiếm khi được sử dụng, ngoại trừ trong sản xuất phô mai và một số ứng dụng công nghiệp truyền thống.

Ứng dụng đơn vị đo nhiệt độ trong học tập và cuộc sống

Trong giáo dục và nghiên cứu khoa học:

• Được sử dụng để đo lường trong các thí nghiệm vật lý, hóa học và sinh học.

• Quan trọng trong nghiên cứu nhiệt động lực học, thiên văn học, công nghệ vật liệu và các ngành kỹ thuật.

Trong đời sống hàng ngày:

• Giúp con người theo dõi thời tiết, lập kế hoạch sinh hoạt và bảo vệ sức khỏe.

• Được áp dụng trong nấu ăn, bảo quản thực phẩm và các thiết bị gia dụng như điều hòa, lò nướng, tủ lạnh.

Ứng dụng của các đơn vị đo nhiệt độ

Trong y tế:

• Được sử dụng để đo nhiệt độ cơ thể, chẩn đoán bệnh và kiểm soát môi trường trong bệnh viện.

• Ứng dụng trong sản xuất và bảo quản thuốc, vắc-xin.

Trong công nghiệp và sản xuất:

• Đóng vai trò quan trọng trong các ngành như luyện kim, cơ khí, chế biến thực phẩm và sản xuất vật liệu.

• Giúp kiểm soát quá trình sản xuất để đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Trong khoa học không gian và công nghệ cao:

• Được sử dụng để đo lường nhiệt độ trong nghiên cứu vũ trụ, vật lý lượng tử và các lĩnh vực công nghệ tiên tiến.

• Ứng dụng trong thiết kế thiết bị chịu nhiệt, vật liệu siêu dẫn và môi trường làm việc trong không gian.

Tạm kết

Các đơn vị đo nhiệt độ đóng vai trò quan trọng trong khoa học, đời sống và công nghiệp, giúp con người đo lường và kiểm soát nhiệt độ một cách chính xác. Tùy vào mục đích sử dụng, từng đơn vị sẽ phù hợp với các lĩnh vực khác nhau. Hiểu và sử dụng đúng các đơn vị này sẽ giúp chúng ta ứng dụng hiệu quả trong học tập và thực tiễn.