Biên độ nhiệt là gì? Công thức tính biên độ nhiệt đơn giản, chuẩn xác nhất

Biên độ nhiệt là gì? Chỉ số này phản ánh sự chênh lệch giữa nhiệt độ cao nhất và thấp nhất trong một khoảng thời gian nhất định, từ đó giúp nhận diện đặc điểm khí hậu của từng vùng. Vậy chỉ số này có ý nghĩa như thế nào và cách tính ra sao? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết!

Giải thích biên độ nhiệt

Biên độ nhiệt là gì?

Hiểu một cách đơn giản, biên độ nhiệt là sự chênh lệch nhiệt độ giữa nhiệt độ cao nhất và thấp nhất, được xác định trong một khoảng thời gian nhất định.

Giá trị của biên độ nhiệt có thể được xác định theo ngày, tuần, tháng, hoặc năm để đánh giá khí hậu tại một khu vực nào đó.

Khái niệm biên độ nhiệt là gì?

Việc xác định biên độ nhiện có ý nghĩa rất quan trọng trong việc đánh giá khí hậu của một khu vực địa lý. 

Chẳng hạn như biên độ nhiệt kết hợp cùng lượng mưa có thể giúp đánh giá những thay đổi trong khí hậu và điều kiện thời tiết của một khu vực hàng năm.

Nhờ đó có thể xác định môi trường sống ở khu vực sẽ phù hợp với những đối tượng nào.

Cách tính biên độ nhiệt chuẩn xác

Cùng tìm hiểu công thức tính biên độ nhiệt chính xác và đơn giản.

Công thức tính biên độ nhiệt

Dựa trên khái niệm biên độ nhiệt là gì, ta có công thức tính như sau:

Trong đó:

• A: là biên độ nhiệt độ (℃)

• Tmax: Nhiệt độ cao nhất (℃)

• Tmin: Nhiệt độ thấp nhất (℃)

Đặc điểm biên độ nhiệt của Việt Nam

Biên độ nhiệt trung bình năm ở nước ta có đặc điểm là giảm dần từ Bắc vào Nam do ảnh hưởng của gió mùa và hình dáng lãnh thổ.

Lãnh thổ nước ta kéo dài theo chiều Bắc - Nam, bởi vậy càng vào phía Nam càng gần xích đạo thì góc nhập xạ càng lớn, chênh lệch thời gian chiếu sáng càng giảm, khiến biên độ nhiệt giảm dần.

Đặc điểm biên độ nhiệt của nước ta

Không những vậy, miền Bắc nước ta cũng chịu ảnh hưởng của gió mùa đông bắc làm hạ thấp nền nhiệt vào mùa đông, khiến biên độ nhiệt miền Bắc rất lớn.

Ngược lại, miền Nam lại không chịu ảnh hưởng của gió mùa đông bắc nên vẫn duy trì nhiệt độ cao quanh năm.

Phân loại các biên độ nhiệt

Biên độ nhiệt là gì và được phân loại như thế nào? Dưới đây là 4 loại thường gặp nhất:

Biên độ nhiệt theo ngày

Biên độ nhiệt theo ngày thể hiện sự chênh lệch giữa nhiệt độ cao nhất (thường vào lúc 13 giờ) và thấp nhất (vào lúc mặt trời mọc) trong một ngày.

Ví dụ, vào mùa hè tại Hà Nội, nhiệt độ ban trưa có thể lên tới 36°C, nhưng ban đêm lại giảm xuống 28°C. Khi đó, biên độ nhiệt theo ngày là 8°C. 

Chênh lệch nhiệt độ theo ngày

Tại miền Bắc nước ta, biên độ nhiệt theo ngày cao nhất là vào mùa hè, cuối thu hoặc đầu đông.

Chỉ số này ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt hàng ngày, đặc biệt là trong việc lựa chọn trang phục và các biện pháp bảo vệ sức khỏe trước sự thay đổi nhiệt độ đột ngột.

Biên độ nhiệt trung bình tháng

Biên độ nhiệt trung bình tháng là mức chênh lệch giữa nhiệt độ trung bình cao nhất và thấp nhất trong một tháng. 

Chẳng hạn, vào tháng 3 ở Đà Nẵng, nhiệt độ trung bình cao nhất có thể là 28°C, trong khi nhiệt độ trung bình thấp nhất là 21°C, tạo ra biên độ nhiệt trung bình tháng là 7°C. 

Điều này phản ánh mức độ biến động thời tiết trong tháng, ảnh hưởng đến hoạt động du lịch, nông nghiệp và tiêu thụ năng lượng.

Biên độ nhiệt trung bình tháng

Biên độ nhiệt trung bình năm

Biên độ nhiệt trung bình năm thể hiện sự khác biệt giữa nhiệt độ trung bình của tháng nóng nhất và tháng lạnh nhất trong năm. 

Ở Hà Nội, tháng 6 có thể có nhiệt độ trung bình cao nhất là 33°C, còn tháng 1 là 15°C, dẫn đến biên độ nhiệt trung bình năm khoảng 18°C. 

Chỉ số này giúp đánh giá đặc điểm khí hậu của một khu vực, hỗ trợ dự báo thời tiết dài hạn và ảnh hưởng đến thiết kế công trình phù hợp với môi trường địa phương.

Đọc thêm: Nhiệt độ trung bình năm

Biên độ nhiệt tuyệt đối

Biên độ nhiệt tuyệt đối là sự chênh lệch giữa nhiệt độ cao nhất và thấp nhất từng được ghi nhận tại một địa điểm. 

Biên độ nhiệt tuyệt đối

Ví dụ, ở Sapa, nhiệt độ cao nhất từng đạt 30°C, trong khi nhiệt độ thấp nhất từng giảm xuống -5°C, tạo ra biên độ nhiệt tuyệt đối 35°C. 

Chỉ số này giúp đánh giá sự khắc nghiệt của khí hậu, hỗ trợ nghiên cứu biến đổi khí hậu và thiết kế các công trình phù hợp với điều kiện thời tiết cực đoan.

Các yếu tố ảnh hưởng đến biên độ nhiệt

Biên độ nhiệt là một chỉ số rấy quan trọng. Chỉ số này tại một khu vực có thể biến đổi tùy thuộc vào nhiều yếu tố như vị trí địa lý, đặc điểm khí hậu,...

• Địa hình và điều kiện môi trường: Khu vực vùng núi cao có nhiều cây xanh, mặt nước như rừng hoặc hồ nên thường có biên độ nhiệt thấp do khả năng điều hòa nhiệt độ. Trong khi vùng đồng bằng, đô thị với nhiều bê tông hấp thụ nhiệt sẽ có biên độ nhiệt cao hơn.

• Vị trí địa lý: Những khu vực nằm gần xích đạo thường có biên độ nhiệt thấp do lượng bức xạ mặt trời ổn định quanh năm. Ngược lại, các vùng xa xích đạo, đặc biệt là vùng ôn đới và lục địa sâu trong đất liền, có biên độ nhiệt cao hơn do sự chênh lệch nhiệt độ giữa mùa hè và mùa đông.

Những yếu tố nào ảnh hưởng đến biên độ nhiệt?

• Mùa và thời gian trong năm: Vào mùa hè, biên độ nhiệt có thể nhỏ hơn do nhiệt độ cao cả ngày lẫn đêm, trong khi vào mùa đông, biên độ nhiệt thường lớn hơn do sự chênh lệch rõ rệt giữa ngày và đêm.

• Miền núi và ven biển: Khu vực miền núi có biên độ nhiệt lớn do không khí loãng và khả năng giữ nhiệt kém, khiến nhiệt độ giảm mạnh vào ban đêm. Ngược lại, vùng ven biển có biên độ nhiệt nhỏ nhờ tác động điều hòa của nước biển, giúp nhiệt độ ổn định hơn giữa ngày và đêm.

Đọc thêm: Nhiệt độ phòng là bao nhiêu?

Tạm kết

Tóm lại, biên độ nhiệt là gì? Chỉ số này phản ánh sự chênh lệch nhiệt độ trong ngày, tháng hoặc năm, ảnh hưởng đến thời tiết và đời sống con người. Hiểu rõ yếu tố này giúp chúng ta thích ứng tốt hơn với biến đổi khí hậu. Để cập nhật nhiệt độ và thời tiết hàng ngày, bạn có thể truy cập ThoiTiet24h để theo dõi thông tin chi tiết.