Băng tan là gì? Vì sao nó đe dọa môi trường sống của chúng ta?

Ngày nay, hiện tượng băng tan không chỉ ảnh hưởng đến mực nước biển mà còn đe dọa hệ sinh thái và cuộc sống của hàng triệu người. Vậy băng tan là gì và vì sao nó lại trở thành mối lo ngại toàn cầu? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Hiện tượng tự nhiên băng tan là gì?

Băng tan là gì?

Hiện tượng băng tan là quá trình tuyết hoặc băng chuyển từ trạng thái rắn sang lỏng do nhiệt độ tăng lên, thường xảy ra vào mùa xuân hoặc mùa hè.

Băng tan có thể xảy ra ở những khối băng trên đại dương, sông băng hoặc tuyết phủ trên đất liền.

Khi băng tan, nước không chảy đi mà tụ lại thành các ao, hồ, tạo ra những hồ sông băng đặc biệt. 

Giải thích hiện tượng băng tan

Mùa đông, khi nhiệt độ giảm, bề mặt của những hồ nước này lại đông cứng trở lại. Tuy nhiên, nước vẫn có thể chảy hoặc ngưng tụ dưới lớp băng, duy trì sự tồn tại của dòng chảy. 

Các hồ nước này được gọi là hồ sông băng, hình thành do nhiệt từ lòng đất và sự ma sát giữa những lớp băng.

Thực trạng hiện tượng băng tan hiện nay

Hiện tượng băng tan đang diễn ra với tốc độ đáng báo động trên toàn thế giới, chủ yếu do tác động của biến đổi khí hậu và hiện tượng ấm lên toàn cầu. 

Nhiệt độ tại các vùng cực đang tăng nhanh gấp đôi so với mức trung bình toàn cầu, khiến băng ở Bắc Cực, Nam Cực và các dãy núi cao như Himalaya, Andes, Alps tan chảy nghiêm trọng. 

Băng đang tan nhanh chưa từng có

Theo Cơ quan Hàng không Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA), diện tích băng biển Bắc Cực vào mùa hè đã giảm hơn 40% so với thập niên 1970. 

Tại Nam Cực, các tảng băng lớn như A-68A đã vỡ ra và trôi dạt, đe dọa nghiêm trọng đến hệ sinh thái biển. 

Ngoài ra, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) cũng cảnh báo rằng tốc độ tan chảy của sông băng toàn cầu đang ở mức kỷ lục, với hơn 450 tỷ tấn băng biến mất chỉ trong năm 2024. 

Đây là năm thứ ba liên tiếp ghi nhận mức giảm nghiêm trọng.

Nguyên nhân băng tan là gì?

Hiện tượng băng tan có thể xảy ra do yếu tố tự nhiên và yếu tố nhân tạo, cụ thể như sau:

Các nguyên nhân gây ra băng tan

Nguyên nhân tự nhiên

• Việc phát thải lượng lớn khí metan quá mức cho phép từ Bắc Cực và những vùng đất ẩm ướt.

• Núi lửa phun trào làm giải phóng khí và hạt vào khí quyển, gây thay đổi không khí tạm thời và ảnh hưởng đến băng tuyết.

• Nhiệt độ không khí tăng lên gây ra tác động trực tiếp khiến tan băng ở những khu vực lạnh như Bắc Cực.

• Nước biển ấm lên do hấp thụ nhiệt từ bầu khí quyển, khiến các dải băng tan chảy ở những khu vực tiếp giáp biển như Nam Cực và Greenland.

Nguyên nhân nhân tạo

• Hoạt động phá rừng, khai thác gỗ và đất đai khiến khả năng hấp thụ CO2 của Trái Đất bị giảm, làm tăng nồng độ khí nhà kính.

• Các hoạt động giao thông vận tải, sản xuất công nghiệp và năng lượng đều phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, làm thải ra lượng lớn khí CO2 và các khí nhà kính khác.

Hoạt động sản xuất làm nghiêm trọng hơn tình trạng băng tan

Hậu quả do băng tan gây ra

Nếu bạn đã biết băng tan là gì thì đây không chỉ là dấu hiệu rõ ràng của biến đổi khí hậu mà còn kéo theo hàng loạt hệ lụy nghiêm trọng đối với cả môi trường tự nhiên lẫn đời sống con người.

Ảnh hưởng đối với tự nhiên

Hiện tượng băng tan làm xáo trộn nghiêm trọng hệ sinh thái ở các vùng cực và trên núi cao. 

Khi băng tan, môi trường sống của nhiều loài như gấu Bắc Cực, hải cẩu, chim cánh cụt bị thu hẹp hoặc biến mất hoàn toàn, dẫn đến nguy cơ tuyệt chủng. 

Ngoài ra, việc tan chảy của sông băng còn làm mất đi nguồn nước ngọt quan trọng trong mùa khô, ảnh hưởng đến dòng chảy của sông ngòi và làm tăng nguy cơ hạn hán, sạt lở đất ở nhiều khu vực.

Băng tan đe dọa các loài sinh vật

Ảnh hưởng đối với con người

Băng tan khiến mực nước biển dâng cao, đe dọa trực tiếp đến hàng trăm triệu người sống ở các vùng ven biển và đảo thấp. 

Nhiều khu vực có thể bị ngập vĩnh viễn, buộc người dân phải di cư, gây áp lực lên hạ tầng và tài nguyên ở nơi khác. 

Bên cạnh đó, biến đổi hệ sinh thái biển do nước ngọt từ băng tan làm thay đổi độ mặn và nhiệt độ nước, ảnh hưởng đến nguồn thủy sản – sinh kế của hàng triệu người.

Biện pháp giảm thiểu băng tan

Băng tan là một hiện tượng gây ra nhiều hậu quả trực tiếp và lâu dài đối với con người và môi trường. Do đó, chúng ta cần chủ động áp dụng các biện pháp ứng phó như sau:

• Cắt giảm khí nhà kính: Giảm phát thải CO₂ và các khí gây hiệu ứng nhà kính từ giao thông, công nghiệp và năng lượng.

• Chuyển sang năng lượng tái tạo: Tăng cường sử dụng năng lượng mặt trời, gió, thủy điện… thay cho nhiên liệu hóa thạch.

Các biện pháp giảm thiểu băng tan

• Tăng diện tích rừng: Trồng rừng và bảo vệ rừng giúp hấp thụ khí CO₂, làm mát khí hậu tự nhiên.

• Giảm tiêu thụ và tái chế: Giảm rác thải nhựa, tiêu dùng bền vững và tái chế để giảm áp lực lên môi trường.

• Nâng cao nhận thức cộng đồng: Giáo dục và truyền thông về biến đổi khí hậu để mọi người cùng hành động vì môi trường.

Đọc thêm: Bão tuyết là gì?

Tạm kết

Tóm lại, hiểu rõ băng tan là gì và những hệ lụy nghiêm trọng mà hiện tượng này gây ra là bước đầu tiên để chúng ta nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. Nếu không có những hành động kịp thời và đồng bộ, băng tan sẽ tiếp tục ảnh hưởng nặng nề đến hệ sinh thái, khí hậu toàn cầu và cuộc sống của chính con người chúng ta trong tương lai gần.