Tại sao lại có mưa đá? Vì sao mưa đá xuất hiện vào mùa nắng nóng?

Tại sao lại có mưa đá? Nguyên nhân hình thành hiện tượng tự nhiên đặc biệt này sẽ được lý giải chi tiết dưới đây. Bên cạnh đó, có thể bạn chưa biết: Mưa đá thường xuất hiện vào mùa nắng nóng vì sự xuất hiện của một loại mây rất đặc biệt. Tìm hiểu ngay dưới đây. 

Tại sao có mưa đá?

Tại sao lại có mưa đá?

Định nghĩa mưa đá: “Mưa đá là hiện tượng mưa dưới dạng hạt hoặc cục băng có hình dáng và kích thước khác nhau.”

Kích thước của mưa đá dao động từ 5mm đến hàng chục cm. Thông thường, mưa đá có kích thước khoảng vài cm. 

Tại sao lại có mưa đá? Cùng đi tìm hiểu nguyên hình thành hiện tượng tự nhiên đặc biệt này dưới đây. 

Nguyên nhân hình thành mưa đá

Theo các chuyên gia khí tượng, mưa đá xảy ra do sự bất ổn định trong không khí giữa luồng khí hậu lạnh và nóng gặp nhau. 

Cơ chế hình thành mưa đá

Theo giải thích trong tựa sách “Những bí ẩn quanh ta” - tác giả Phạm Văn Khôi: 

• Khi các đám mây gần mặt đất bị các luồng không khí đẩy lên cao, phần trên của mây sẽ có nhiệt độ dưới -20°C. Điều này khiến hơi nước trong mây chuyển thành những hạt băng nhỏ. 

• Ở tầng mây dưới thấp hơn, do các yếu tố khác nhau, hơi nước không thể đóng băng và chuyển thành các giọt nước lạnh dưới 0°C.

• Những luồng không khí liên tục đẩy các giọt nước lạnh này lên cao trong đám mây. Sau đó, chúng kết hợp với các hạt băng ở tầng trên, làm tăng kích thước của các hạt băng.

• Cuối cùng, khi khối lượng của những hạt băng này đạt đến một mức độ nhất định, chúng sẽ rơi xuống đất. Và tạo thành mưa đá. 

Tuy nhiên, nếu theo cơ chế hình thành như vậy, khi bầu trời càng nhiều nước, hạt mưa đá sẽ càng to. Song, các nhà khí quyển lại không đồng ý với điều này. 

Kích thước các hạt mưa đá không đồng nhất 

Các nghiên cứu chỉ ra rằng: “Các dòng không khí chuyển động lên phía trên trong cơn bão mới là yếu tố quyết định kích cỡ của hạt mưa đá”. 

• Mưa đá có kích thước lớn khi các hạt mưa được cuốn lên nhiều lần trong luồng không khí mạnh, vượt qua vùng đóng băng và liên tục tích tụ thêm lớp đá từ môi trường. Các luồng không khí di chuyển lên nhanh chóng, khoảng 160 km/h, có thể tạo ra hạt mưa đá có đường kính lớn, lên tới 12 cm hoặc hơn. 

• Mưa đá có kích thước nhỏ khi các hạt không bị cuốn lên quá cao và không trải qua quá nhiều lần di chuyển trong không khí.

Nếu bạn có thắc mắc tại sao lại có mưa đá thì đây chính là toàn bộ cơ chế hình thành và tạo nên mưa đá trong tự nhiên. 

Có mấy dạng mưa đá?

Vậy, có mấy loại mưa đá? Mưa đá được phân loại như thế nào? 

Với cơ chế hình thành đơn giản, mưa đá không được phân loại quá phức tạp. Chỉ có 2 dạng mưa đá:

Kích thước các loại mưa đá

• Mưa đá hạt băng (hay còn gọi là mức đá nhỏ): Kích thước loại mưa đá này thường có hình cầu, hình nón với đường kính khoảng 5mm. 

• Mưa đá dạng hạt nước đá (hay còn gọi là mưa đá lớn): Kích thước những hạt mưa đá này không đều  (5 - 50mm). Mưa đá dạng này rơi rời rạc, không đều. 

Dù kích thước lớn hay nhỏ thì tốc độ của mưa đá cũng tương đối nhanh. Tốc độ trung bình của mưa đá khoảng 30 - 60m/s, thậm chí đến 90m/s.

Vì vậy, khi gặp mưa đá ngoài trời sẽ tương đối nguy hiểm cho tính mạng người, vật nuôi và tài sản. 

Dấu hiệu nhận biết mưa đá 

Để hạn chế tối đa những nguy hiểm và thiệt hại do mưa đá gây ra, hãy lưu ý những dấu hiệu nhận biết nguy cơ mưa đá.

Nếu đã nắm được tại sao lại có mưa đá và nguyên nhân hình thành nên mưa đá, sẽ dễ dàng ghi nhớ những dấu hiệu này:

Dông lớn với những tiếng ù ù là dấu hiệu nhận biết mưa đá

• Bất chợt xuất hiện dông, gió thổi mạnh với những tiếng ù ù, ầm ầm liên tục.

• Những đám mây đen có dạng hình bầu vú xuất hiện trên bầu trời cũng là dấu hiệu cho thấy khả năng xuất hiện mưa đá. 

• Nhiệt độ trong không khí bất ngờ giảm mạnh. 

• Xuất hiện tiếng động mưa rơi trên mái nhà. 

Đây là những dấu hiệu mưa đá lần lượt theo cấp độ mà bạn có thể tham khảo để kịp thời phòng tránh hiện tượng thời tiết xấu này. 

Vì sao mưa đá chỉ xuất hiện vào mùa nắng nóng 

Để giải thích chính xác vì sao mưa đá chỉ xuất hiện mùa nắng nóng, cần bắt đầu từ nguyên nhân tại sao lại có mưa đá: mưa đá xảy ra do sự bất ổn định trong không khí giữa luồng khí hậu lạnh và nóng gặp nhau.

Hình ảnh sau trận mưa đá ở huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình, vào chiều 24/4/2024

Hiện tượng mưa đá là hiện tượng thiên nhiên khắc nghiệt xuất hiện tương đối phổ biến ở các tỉnh vùng núi Việt Nam:

• Mưa đá xảy ra ở thị trấn Vĩnh Lộc, các xã Tân Thịnh, Tân An, Phúc Thịnh ngày 3/4/2016.

• Cơn mưa đá vào lúc 15h chiều 7.5.2023 ở huyện Hà Quảng, Trà Lĩnh (Trùng Khánh, Cao Bằng).

• Mưa đá xuất hiện tại khu vực huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình, vào chiều 24/4/2024.

Nhìn chung, các trận mưa đá đều xuất hiện vào thời điểm từ tháng 4 - tháng 5.

Thời tiết lúc này chuyển từ trạng thái lạnh của mùa đông xuân sang trạng thái ấm nóng của mùa hè. 

Mây tích vũ tạo tiền đề xuất hiện mưa đá 

Như vậy, khi mùa nóng vừa bất chợt đến, hàm lượng nước trong không khí rất cao. Khí quyển ở tầng thấp nhận được nhiều nhiệt năng, nên nóng lên.

Lúc này, cột không khí ở trạng thái dưới nóng, trên lạnh (không ổn định).

Hiện tượng đối lưu mãnh liệt xuất hiện gây ra MÂY TÍCH VŨ. Mây tích vũ hình thành tạo tiền đề gây mưa đá. 

Dòng khí đi lên trong những đám mây rất mạnh, tạo điều kiện nâng đỡ những hạt băng hình thành và lớn dần. 

Tạm Kết

Như vậy, những giải thích trên đây đã giúp làm rõ nguyên nhân tại sao lại có mưa đá và vì sao mưa đá xuất hiện nhiều vào mùa đông? Mong rằng, đây sẽ là những thông tin hữu ích giúp bạn có thêm nhiều kiến thức thú vị trong đời sống. Đừng quên thường xuyên cập nhật ThoiTiet24h để tra cứu những tin tức thời tiết mới nhất trong ngày và những kinh nghiệm, kiến thức thú vị.