Càng lên cao nhiệt độ càng giảm vì sao? 3 Yếu tố ảnh hưởng nhiệt độ

Bạn có bao giờ thắc mắc “càng lên cao nhiệt độ càng giảm vì sao?” Đây là hiện tượng xảy ra phổ biến trong khí quyển Trái Đất và có ảnh hưởng lớn đến thời tiết, khí hậu cũng như đời sống con người. Vậy nguyên nhân nào khiến nhiệt độ giảm dần khi độ cao tăng lên? Hãy cùng tìm hiểu cơ chế khoa học đằng sau hiện tượng này trong bài viết dưới đây!

Càng lên cao nhiệt độ càng giảm là vì sao?

Càng lên cao nhiệt độ càng giảm vì sao?

Dưới đây là một số lý do giải thích cho hiện tượng càng lên cao càng lạnh”

• Nguồn nhiệt từ Mặt Trời không trực tiếp làm nóng không khí

Ánh sáng Mặt Trời khi chiếu đến Trái Đất chủ yếu bị phản xạ lại vào vũ trụ, chỉ một phần nhỏ đi vào tầng khí quyển. 

Điều này có nghĩa là không phải càng gần Mặt Trời thì nhiệt độ càng cao, mà nhiệt độ chủ yếu phụ thuộc vào cách Trái Đất hấp thụ và phân tán nhiệt.

• Mặt đất và không khí là nơi hấp thụ nhiệt chính

Khi ánh sáng Mặt Trời chạm vào bề mặt Trái Đất, nó được hấp thụ và tỏa nhiệt ra không khí xung quanh. Không khí gần mặt đất dày đặc hơn, giúp giữ nhiệt tốt hơn.

Càng lên cao, không khí càng loãng, tức là khả năng hấp thụ và giữ nhiệt càng giảm, dẫn đến nhiệt độ giảm dần.

Nguyên nhân khiến càng lên cao nhiệt độ càng giảm đi

• Sự thay đổi độ cao trong tầng khí quyển

Trong tầng đối lưu (tầng khí quyển gần mặt đất nhất, kéo dài đến khoảng 10 - 12km), nhiệt độ trung bình giảm khoảng 6,5°C mỗi 1.000m. 

Nguyên nhân chính là do áp suất khí quyển giảm, không khí giãn nở và mất nhiệt.

Càng lên cao nhiệt độ càng giảm bao nhiêu độ?

Càng lên cao nhiệt độ không khí càng giảm, nhưng mức giảm cụ thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có hiệu ứng phơn. 

Thông thường, trong tầng đối lưu, nhiệt độ giảm trung bình khoảng 6,5°C mỗi 1.000m. 

Tuy nhiên, theo hiệu ứng phơn, khi không khí di chuyển lên cao 100m, nhiệt độ sẽ giảm khoảng 0,6°C. Ngược lại, khi không khí đi xuống sườn dốc bên kia, nhiệt độ lại tăng khoảng 1°C mỗi 100m. 

Càng lên cao nhiệt độ càng giảm bao nhiêu độ?

Ví dụ, nếu bạn leo lên độ cao 1.000m, nhiệt độ có thể giảm khoảng 6°C. Nhưng khi xuống sườn dốc bên kia cùng độ cao này, nhiệt độ có thể tăng đến 10°C. 

Hiện tượng này xảy ra do không khí bị nén khi di chuyển xuống thấp, làm tăng nhiệt độ nhanh hơn so với lúc nó bay lên cao.

Nhiệt độ không khí phụ thuộc vào yếu tố nào?

Nhiệt độ không khí phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là vĩ độ, vị trí gần hay xa biển và độ cao.

Ba yếu tố này kết hợp tạo ra sự khác biệt lớn về nhiệt độ giữa các khu vực trên Trái Đất.

• Vĩ độ: Khu vực gần xích đạo nhận được nhiều ánh sáng Mặt Trời hơn nên có nhiệt độ cao, trong khi các vùng vĩ độ cao (gần hai cực) nhận ít ánh sáng hơn nên lạnh hơn.

Các yếu tố ảnh hưởng tới nhiệt độ không khí

• Vị trí gần hay xa biển: Các khu vực gần biển có khí hậu ôn hòa hơn do nước biển có khả năng giữ nhiệt tốt, giúp làm mát vào mùa hè và giữ ấm vào mùa đông. Ngược lại, khu vực xa biển (nội địa) có biên độ nhiệt lớn hơn, mùa hè nóng hơn và mùa đông lạnh hơn.

• Độ cao: Càng lên cao, nhiệt độ càng giảm do không khí loãng và hấp thụ nhiệt kém. Trung bình, nhiệt độ giảm khoảng 6,5°C mỗi 1.000m trong tầng đối lưu.

Đọc thêm: Nơi có nhiệt độ cao nhất trên Trái Đất?

Tạm kết

Vậy là bạn đã nắm rõ hiện tượng càng lên cao nhiệt độ càng giảm vì sự thay đổi áp suất, mật độ không khí và khả năng hấp thụ nhiệt. Sự chênh lệch nhiệt độ theo độ cao ảnh hưởng lớn đến môi trường sống, thời tiết vùng núi và hoạt động hàng không. Để cập nhật thông tin thời tiết chính xác theo từng khu vực và độ cao, đừng quên theo dõi dự báo chi tiết tại ThoiTiet24h để có sự chuẩn bị tốt nhất!