Đặc điểm các loại gió ở Việt Nam. Loại gió nào nguy hiểm nhất?

Các loại gió ở Việt Nam không chỉ định hình thời tiết mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống và văn hóa. Từ gió mùa đông bắc lạnh giá đến gió Lào nóng ẩm, mỗi loại gió mang đến những nét đặc trưng riêng biệt. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn trong bài viết dưới đây!

Đặc điểm các loại gió ở Việt Nam

Gió là gì?

Gió là một hiện tượng thường thấy trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta và nó xuất hiện ở khắp mọi nơi trên Trái Đất.

Đối với không gian, gió là những chất khí, những hạt điện tích từ Mặt Trời vào không gian chuyển động.

Chính vì vậy nó còn được gọi là gió Mặt Trời. Còn đối với Trái Đất, gió là các luồng không khí chuyển động với quy mô lớn trong không gian.

Giải thích hiện tượng gió

Nguyên nhân hình thành gió

Có rất nhiều yếu tố khác nhau góp phần sinh ra gió, như nhiệt độ, áp suất, ma sát trên bề mặt trái đất, và sự chuyển động của các hành tinh.

Sự chênh lệch về nhiệt độ

Khi mặt trời làm nóng bề mặt trái đất, các khu vực khác nhau sẽ hấp thụ lượng nhiệt không đồng đều, tùy thuộc vào vĩ độ, độ cao và đặc điểm địa hình. 

Khu vực được làm nóng nhanh hơn sẽ có không khí bốc lên cao, tạo vùng áp suất thấp, trong khi khu vực lạnh hơn sẽ có áp suất cao hơn.

Sự chênh lệch này làm không khí di chuyển, gây ra hiện tượng gió.

Sự chênh lệch áp suất khí quyển

Yếu tố sinh ra gió

Gió được hình thành chủ yếu do sự chênh lệch áp suất giữa các vùng khác nhau.

Không khí luôn di chuyển từ nơi có áp suất cao đến nơi có áp suất thấp để cân bằng. Sự chênh lệch càng lớn thì tốc độ gió càng mạnh, tạo nên các loại gió như gió mùa, gió biển hay gió đất.

Hiệu ứng Coriolis

Trái đất tự quay quanh trục khiến hướng di chuyển của gió bị lệch theo quy luật Coriolis. 

Ở bán cầu Bắc, gió bị lệch sang phải, trong khi ở bán cầu Nam, gió bị lệch sang trái. Hiệu ứng này không chỉ ảnh hưởng đến hướng gió mà còn góp phần tạo ra các hệ thống thời tiết lớn như xoáy thuận nhiệt đới.

Ma sát của bề mặt trái đất

Khi không khí di chuyển qua bề mặt trái đất, nó chịu tác động từ địa hình, cây cối và công trình kiến trúc.

Ma sát này làm giảm tốc độ và thay đổi hướng của gió, đặc biệt là ở tầng khí quyển thấp. 

Ở những khu vực đồng bằng hoặc trên biển, gió thường mạnh hơn do ít bị cản trở.

Đặc điểm của các loại gió ở Việt Nam

Nước ta có hai loại gió chính là gió tín phong và gió mùa. Ngoài ra còn một số loại gió địa phương khác như gió Phơn, gió Nồm,...

Đặc điểm của các loại gió ở Việt Nam

Gió Mậu Dịch (gió Tín Phong) ở Việt Nam

Gió tín phong là gì? Hay còn được gọi là gió mậu dịch, loại gió này được thổi trong các miền cận xích đạo với phạm vi hoạt động từ vĩ độ 30° Bắc đến vĩ độ 30° Nam. 

Hướng gió chủ yếu là thổi từ hướng đông (hướng đông bắc – tây nam ở bán cầu Bắc và đông nam – tây bắc ở bán cầu Nam). 

Đặc điểm của gió tín phong là ít mưa, khô, độ ẩm thấp và ổn định quanh năm do sự chênh lệch giữa lượng khí áp từ vùng áp cao từ chí tuyến xuống vùng áp thấp là xích đạo.

Gió Mùa

Đây là loại gió thổi theo mùa, được hình thành do sự chênh lệch khí áp và nhiệt độ giữa đại dương và lục địa theo mùa, giữa Bắc bán cầu và Nam bán cầu. Gió mùa hoạt động quanh năm, thường xuất hiện ở một số khu vực như Đông Nam Á, Nam Á, Đông Phi,,... 

Gió mùa Đông Bắc

Gió mùa đông bắc và đông nam thổi vào mùa đông được gọi là gió mùa mùa đông và gió tây bắc và tây nam thổi vào mùa hạ được gọi là gió mùa mùa hạ. 

Ở nước ta, gió mùa Đông Bắc diễn ra từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau và gió mùa Đông Nam hoạt động từ tháng 5 đến tháng 10. 

Gió địa phương

Gió địa phương được dùng để miêu tả các loại gió đến từ nhiều vùng khác nhau và khi đến Việt Nam, các loại gió ở Việt Nam này mang những đặc điểm khác so với tính chất ban đầu. Dưới đây là các loại gió địa phương chính:

Tác hại của các loại gió đến khí hậu Việt Nam

Các loại gió ở Việt Nam có thể gây ra nhiều hiện tượng thời tiết khắc nghiệt, ảnh hưởng lớn đến đời sống và sản xuất. 

• Gió mùa Đông Bắc, thường hoạt động từ tháng 11 đến tháng 4, mang không khí lạnh và khô, gây rét đậm, rét hại ở miền Bắc, ảnh hưởng đến sức khỏe và mùa màng. 

Gió Lào ở Việt Nam

• Gió Phơn (Lào) xuất hiện từ tháng 4 đến tháng 9, mang theo khí nóng và khô, đặc biệt nguy hiểm khi gây ra nắng nóng gay gắt và hạn hán kéo dài ở Bắc Trung Bộ, làm thiệt hại nghiêm trọng cho nông nghiệp. 

• Gió mùa Tây Nam, hoạt động mạnh vào mùa hè, có thể gây mưa lớn và lũ quét ở Nam Bộ, nhưng khi kết hợp với áp thấp nhiệt đới hoặc bão, nó càng làm tăng cường độ mưa lũ, gây thiệt hại nặng nề. 

Trong các loại gió này, gió Phơn được xem là nguy hiểm nhất vì tính khắc nghiệt cao, thường kéo dài và gây ra những tác động nghiêm trọng cho các vùng chịu ảnh hưởng.

Tạm kết 

Các loại gió ở Việt Nam không chỉ tác động sâu sắc đến khí hậu mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và sản xuất của con người. Hiểu rõ về đặc điểm và tác hại của từng loại gió giúp chúng ta chuẩn bị và ứng phó tốt hơn với những biến đổi thời tiết khắc nghiệt. 

Để cập nhật thông tin thời tiết nhanh chóng và chính xác nhất, hãy thường xuyên theo dõi ThoiTiet24h – nguồn tin đáng tin cậy cho mọi kế hoạch của bạn!