Độ ẩm tương đối là gì? Cách phân biệt với độ ẩm & độ ẩm tuyệt đối

Độ ẩm tương đối là một trong những chỉ số quan trọng giúp đo lường lượng hơi nước trong không khí so với mức bão hòa tại cùng một nhiệt độ. Vậy độ ẩm tương đối khác gì so với độ ẩm tuyệt đối và độ ẩm không khí? Hiểu rõ sự khác biệt giữa các khái niệm này sẽ giúp bạn kiểm soát độ ẩm hiệu quả hơn trong đời sống.

Giải thích độ ẩm tương đối

Độ ẩm tương đối là gì?

Độ ẩm tương đối (hay còn gọi là độ ẩm tỉ đối) là tỉ số giữa áp suất riêng của hơi nước tại một thời điểm của một hỗn hợp khí so với áp suất hơi nước đã bão hòa tại cùng thời điểm đó.

Độ ẩm tương đối tiếng anh là Relative Humidity - RH. 

Không khí càng ẩm thì độ ẩm tương đối càng cao. Tùy theo áp suất và nhiệt độ của hệ thống quan tâm mà nó có thể thay đổi tăng hoặc giảm.

Độ ẩm không khí tương đối là gì?

Khi độ ẩm không khí tương đối đạt 100% thì không khí sẽ bão hòa với hơi nước, các hỗn hợp khí và hơi nước sẽ đạt điểm sương.  

Chỉ số này sẽ được đo bằng các thiết bị đo độ ẩm, gọi là ẩm kế.

Công thức đo độ ẩm tương đối

Đơn vị đo độ ẩm tương đối là phần trăm (%). Nó thể hiện tỷ lệ giá trị của độ ẩm tuyệt đối khi so với mức độ độ ẩm tuyệt đối cao nhất tại cùng nhiệt độ và thời điểm đó.

Công thức tính độ ẩm tương đối như sau:

Độ ẩm tương đối và độ ẩm

Nếu bạn đã đọc qua bài viết “độ ẩm không khí là gì” tại ThoiTiet24h thì có thể thấy được sự khác biệt giữa 2 khái niệm này.

Độ ẩm tương đối và độ ẩm tuyệt đối

Độ ẩm không khí tương đối và độ ẩm tuyệt đối đều đo lường hơi nước trong không khí nhưng khác nhau về cách tính toán và ảnh hưởng của nhiệt độ.

Ý nghĩa của độ ẩm tương đối

Độ ẩm không khí tương đối đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực của đời sống, từ sinh học, sức khỏe đến bảo quản hàng hóa và an toàn giao thông.

Kiểm soát sự sống của sinh vật

Độ ẩm tương đối ảnh hưởng đến quá trình hô hấp, sinh trưởng và sinh sản của sinh vật.

Đối với con người và động vật, không khí quá khô có thể gây mất nước qua da và hệ hô hấp, trong khi độ ẩm quá cao có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm mốc phát triển. 

Thực vật cũng chịu ảnh hưởng lớn khi độ ẩm thấp làm tăng tốc độ thoát hơi nước, có thể dẫn đến héo úa nếu không được cung cấp đủ nước.

Ảnh hưởng đối với sự sống của sinh vật

Bảo quản hàng hóa

Nhiều loại hàng hóa, đặc biệt là thực phẩm, thuốc men, giấy và thiết bị điện tử, rất nhạy cảm với độ ẩm. 

Độ ẩm cao có thể khiến thực phẩm nhanh hỏng, thuốc giảm chất lượng, giấy bị ẩm mốc và linh kiện điện tử hư hỏng do chập mạch. 

Do đó, kiểm soát độ ẩm tương đối trong kho bảo quản là yếu tố quan trọng để kéo dài tuổi thọ và chất lượng sản phẩm.

Ảnh hưởng đến sức khỏe

Độ ẩm tương đối quá cao hoặc quá thấp đều có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe con người. 

Độ ẩm thấp có thể gây khô da, viêm đường hô hấp, trong khi độ ẩm cao làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về nấm, dị ứng và vi khuẩn phát triển mạnh hơn. 

Nên duy trì độ ẩm lý tưởng ở không gian sống

Duy trì độ ẩm lý tưởng trong không gian sống và làm việc giúp cải thiện sức khỏe hô hấp và hạn chế các bệnh liên quan đến môi trường. Tìm hiểu thêm tại bài viết “Độ ẩm trong phòng bao nhiêu là tốt?”

Ảnh hưởng đến các đồ đạc, vật dụng

Độ ẩm tương đối cũng tác động đến chất lượng của nhiều vật dụng trong nhà. 

Đồ gỗ có thể co ngót hoặc nứt khi độ ẩm quá thấp, trong khi độ ẩm cao làm gỗ phồng rộp, kim loại bị gỉ sét và sơn tường dễ bị bong tróc. 

Việc kiểm soát độ ẩm trong nhà là điều cần thiết để bảo vệ nội thất và kéo dài tuổi thọ của đồ vật.

Phương tiện vận chuyển, giao thông

Độ ẩm không khí tương đối ảnh hưởng đến giao thông

Ngoài ra, độ ẩm tương đối cũng ảnh hưởng đến hoạt động của phương tiện giao thông, đặc biệt là máy bay, tàu biển và ô tô. 

Độ ẩm cao có thể gây sương mù, giảm tầm nhìn và ảnh hưởng đến an toàn giao thông. 

Không những vậy, môi trường ẩm cũng khiến các bộ phận kim loại trên phương tiện dễ bị ăn mòn, làm giảm tuổi thọ và hiệu suất vận hành. Do đó, việc duy trì độ ẩm hợp lý trong khoang lái và hệ thống bảo dưỡng là rất quan trọng.

Tạm kết

Tóm lại, độ ẩm tương đối đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá điều kiện thời tiết, ảnh hưởng đến sức khỏe, môi trường sống và nhiều lĩnh vực khác. So với độ ẩm tuyệt đối, độ ẩm không khí tương đối phản ánh rõ hơn mức độ ẩm thực tế mà con người cảm nhận được.