Lũ ống là gì? Hướng dẫn an toàn phòng tránh lũ ống bạn cần biết

Khi nhắc đến lũ lụt, nhiều người nghĩ ngay đến những cánh đồng, con đường ngập nước. Nhưng ở các vùng núi, lũ ống mới là mối nguy hiểm đáng sợ hơn cả. Vậy lũ ống là gì? Đây là hiện tượng nước lũ dâng đột ngột từ thượng nguồn, cuốn theo đất đá và cây cối, gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Cùng tìm hiểu thêm qua bài viết dưới đây!

Giải thích hiện tượng lũ ống

Lũ ống là gì?

Luật Phòng, chống thiên tai 2013 và pháp luật liên quan chưa có quy định “lũ ống là gì.” 

Tuy nhiên, hiểu một cách đơn giản, đây là hiện tượng mực nước sông dâng cao trong một khoảng thời gian nhất định sau đó xuống. Lũ ống thường diễn ra ở các khu vực đồi núi, nơi có địa hình dốc, khe rãnh, suối, sông nhỏ chằng chịt.

Lũ ống thường xảy ra trong mùa mưa

Về cơ bản thì lũ ống cũng giống các loại lũ khác, nước từ trên cao đổ xuống đột ngột và gây ra thiệt hại lớn cho khu vực hạ lưu. 

Mặc dù vậy, hiện tượng này chỉ xảy ra trong mùa mưa và chỉ có ở miền núi, khác với lũ quét.

Quá trình hình thành lũ ống

Ở những khu vực địa hình thường có những dãy đồi núi đan xen, kéo dài và ở giữa sẽ là những thung lũng với khe, suối và sông nhỏ.

Tại những vị trí như khe suối, sông nhỏ chảy qua 2 bên sườn đồi núi thung lũng bị khép kín lại khiến đường thoát nước bị hẹp dần và co thắt lại tại một điểm.

Bởi vậy, khi lượng nước mưa ở thượng nguồn lớn đổ về nhiều và không kịp thoát khỏi điểm co thắt, dẫn tới mực nước dâng nhanh tạo nên dòng chảy xiết ở phía dưới eo co thắt và tạo nên lũ ống. 

Quá trình hình thành lũ ống

Vùng trên của lũ bị tàn phá bởi nước dâng cao và tồn đọng lâu, còn phần dưới phải hứng chịu những đợt nước xiết ở có năng lượng rất mạnh đổ tràn xuống hạ lưu và cuốn phăng mọi thứ trên đường đi.

Kinh nghiệm phòng tránh lũ ống

Hiểu lũ ống là gì và sự nguy hiểm của nó giúp người dân tìm cách chủ động tìm các biện pháp phòng chống lũ lụt để giảm thiểu rủi ro.

Các biện pháp công trình

Để giảm thiểu tác động của lũ ống, các biện pháp công trình đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát dòng chảy và bảo vệ khu dân cư. 

Việc xây dựng hệ thống kè chắn, đập điều tiết nước và các công trình thoát lũ giúp hạn chế tốc độ và sức tàn phá của dòng lũ. 

Biện pháp phòng chống lũ ống

Bên cạnh đó, các tuyến đường giao thông cần được thiết kế với hệ thống thoát nước phù hợp, tránh tình trạng bị chia cắt khi lũ xảy ra. 

Ngoài ra, việc gia cố bờ sông, suối và tạo vùng đệm bằng cây xanh cũng giúp giảm nguy cơ sạt lở đất, bảo vệ an toàn cho các khu vực dân cư.

Các biện pháp phi công trình

Bên cạnh các biện pháp công trình thì người dân và chính quyền địa phương cần kết hợp cùng các biện pháp phi công trình để đối phó với lũ ống, bao gồm:

• Theo dõi dự báo thời tiết: Luôn cập nhật thông tin từ cơ quan khí tượng và website thời tiết như ThoiTiet24h để nắm bắt tình hình mưa lớn và nguy cơ lũ ống.

• Không xây nhà ở ven sông, suối: Tránh định cư ở những khu vực dễ bị ảnh hưởng, đặc biệt là gần khe suối, chân núi hay vùng trũng thấp.

• Trồng rừng, bảo vệ thảm thực vật: Cây xanh giúp giữ đất, hạn chế xói mòn và giảm nguy cơ lũ ống. Không chặt phá rừng bừa bãi, nhất là ở khu vực thượng nguồn.

Biện pháp phi công trình phòng chống lũ

• Xây dựng kế hoạch sơ tán: Xác định trước các tuyến đường an toàn và địa điểm cao ráo để di chuyển khi có nguy cơ lũ ống xảy ra.

• Trang bị kỹ năng thoát hiểm: Người dân cần học cách nhận biết dấu hiệu lũ ống như nước đổi màu đục, âm thanh nước chảy mạnh hoặc đất đá di chuyển bất thường để có biện pháp ứng phó kịp thời.

• Chuẩn bị vật dụng thiết yếu: Dự trữ lương thực, nước uống, đèn pin, áo phao và các vật dụng cứu hộ trong mùa mưa bão để sẵn sàng đối phó khi cần thiết.

• Lập bản đồ phân vùng nguy cơ lũ: Bản đồ phân vùng nguy cơ cao, nguy cơ trung bình và vùng ít có khả năng xảy ra lũ quét được sử dụng làm căn cứ để đề ra biện pháp phòng tránh lũ.

Đọc thêm: Tác hại của lũ lụt

Tạm kết

Trong bối cảnh nước ta liên tục phải đối mặt với các cơn bão lớn hàng năm, việc hiểu lũ ống là gì, quá trình hình thành và các biện pháp phòng chống thiên tai là điều hết sức cần thiết để hạn chế những rủi ro tiềm ẩn trong tương lai.