Gió mùa mùa hạ là gì? Đặc điểm, ảnh hưởng và tác động đến khí hậu

Gió mùa mùa hạ là hiện tượng thời tiết quen thuộc ở nước ta, thường xuất hiện vào khoảng giữa năm. Những cơn gió này không chỉ mang theo không khí mát mẻ, xua tan cái nóng oi bức mà còn ảnh hưởng đến sinh hoạt và sản xuất của người dân. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu khái niệm, tính chất và những đặc điểm nổi bật của nó.

Đặc điểm của gió mùa mùa hạ là gì?

Gió mùa mùa hạ là gì?

Trước hết bạn cần hiểu “gió mùa” là gì. Đây là thuật ngữ dùng chung cho một loại gió đổi hướng theo mùa, hướng gió thay đổi gần như ngược chiều nhau giữa mùa hè và mùa đông.

Gió mùa Tiếng Anh là monsoon, là từ có nguồn gốc từ tiếng Ả Rập “mausim” nghĩa là “mùa”.

Khái niệm gió mùa mùa hạ

Vậy gió mùa mùa hạ (gió mùa Tây Nam) là gì? 

Đây là một loại gió mùa có nguồn gốc từ vùng áp cao của nửa cầu Nam thổi theo hướng Đông Nam, vượt qua xích đạo và thay đổi hướng thành gió Tây Nam ẩm, nóng và mang lại nhiều mưa cho khu vực.

Ở nước ta, loại gió này xuất phát từ trung tâm áp thấp Ấn Độ - Myanmar hút gió từ Bắc Ấn Độ Dương qua vịnh Bengan vào Việt Nam.

Nguyên nhân hình thành gió mùa mùa hạ

Gió mùa nói chung là gió mùa mùa hạ nói riêng xuất phát từ sự chênh lệch về khí áp giữa đại dương và lục địa, cũng như sự chênh lệch khí áp giữa lục địa Bắc bán cầu và Nam bán cầu theo mùa.

Cụ thể, chuyển dộng biểu kiến của mặt trời đi về phía Bắc vào mùa hạ, đường hội tụ nội chí tuyến vượt lên phía Bắc, các hạ áp hình thành do nhiệt trên các lục địa cũng di chuyển về phía Bắc và hút gió Tín Phong từ phía Nam xích đạo lên.

Gió mùa mùa hạ có nguồn gốc từ đâu?

Sau khi vượt qua xích đạo, loại gió này chuyển hướng Tây Nam do ảnh hưởng của lực coriolis.

Tuy nhiên, nó cũng có thể chuyển hướng Tây Nam ở một số nơi do sức hút lớn của các hạ áp lục địa, hình thành nên gió mùa mùa hạ ở Việt Nam.

Đọc thêm: Cách xác định hướng gió

Phạm vi & tính chất gió mùa mùa hạ

Tính chất của gió mùa mùa hạ là gì? Phạm vi hoạt động của gió mùa mùa hạ ra sao? Tìm hiểu ngay!

Nửa đầu mùa hạ (từ tháng 5 – tháng 7)

Trong nửa đầu mùa hạ, khối khí chí tuyến từ vịnh Ben Gan di chuyển theo hướng Tây Nam, trực tiếp xâm nhập vào nước ta. 

Khối khí này gây ra những trận mưa lớn cho khu vực đồng bằng Nam Bộ và Tây Nguyên. 

Khi vượt qua dãy Trường Sơn, luồng gió tiếp tục gây ra hiệu ứng phơn, làm cho vùng đồng bằng ven biển miền Trung và phía Nam khu vực Tây Bắc trở nên khô nóng.

Gió mùa mùa hạ có tính chất gì?

Giữa và cuối mùa hạ (từ tháng 6 - tháng 10)

Vào thời điểm này, gió mùa Tây Nam xuất phát từ áp cao cận chí tuyến bán cầu Nam bắt đầu hoạt động mạnh. 

Sau khi vượt qua vùng biển xích đạo, gió trở nên nóng ẩm và mang theo những cơn mưa lớn kéo dài cho Nam Bộ và Tây Nguyên. 

Đồng thời, do ảnh hưởng của áp thấp ở Bắc Bộ, khối khí này chuyển hướng đông nam, hình thành gió mùa Đông Nam, gây mưa cho khu vực Bắc Bộ trong mùa hạ.

Sự khác biệt giữa gió mùa mùa hạ & gió mùa mùa đông

Có hai mùa gió chính ở nước ta, là gió mùa mùa hạ và gió mùa mùa đông. 

Gió mùa mùa hạ nước ta diễn ra từ tháng 5 đến tháng 10, hoạt động chủ yếu ở Nam Bộ, Tây Nguyên và Bắc Bộ. Gió thổi từ Tây Nam mang theo hơi ẩm, gây mưa lớn kéo dài cho nhiều khu vực. 

Gió mùa mùa đông và gió mùa mùa hạ

Ngược lại, gió mùa mùa đông xuất hiện từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, chủ yếu ảnh hưởng đến Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. 

Gió thổi từ hướng Đông Bắc xuống, mang không khí lạnh và khô, gây rét đậm, rét hại ở miền Bắc và đôi khi gây mưa phùn. 

Nhìn chung, đặc trưng của gió mùa mùa hạ là gây ra thời tiết nóng ẩm, mưa nhiều, còn gió mùa mùa đông lại mang đến thời tiết lạnh, khô và ít mưa hơn.

Đọc thêm: Cánh đồng quạt gió

Ảnh hưởng của gió mùa mùa hạ tới khí hậu Việt Nam

Gió mùa mùa hạ hoạt động ở nước ta và đem đến cả những cơ hội và thách thức đối với đời sống con người và hoạt động sản xuất nông nghiệp.

Đối với hoạt động sản xuất nông nghiệp

Gió mùa mang theo lượng mưa lớn, giúp bổ sung nguồn nước cho đồng ruộng, thuận lợi cho việc trồng trọt, đặc biệt là cây lúa nước ở Nam Bộ và Tây Nguyên.

Nhờ mưa đều đặn, nhiều loại cây trồng khác cũng phát triển mạnh, góp phần nâng cao sản lượng nông sản. 

Hoạt động của gió mùa mùa hạ ảnh hưởng tới sản xuất nông nghiệp

Tuy nhiên, mưa lớn kéo dài cũng gây ra nguy cơ ngập úng, sâu bệnh hại cây trồng, ảnh hưởng đến năng suất. 

Một số khu vực như miền Trung còn chịu ảnh hưởng của hiệu ứng phơn khô nóng, gây hạn hán, thiếu nước tưới cho nông nghiệp.

Đối với đời sống con người

Xét mặt tích cực, gió mùa mùa hạ giúp giảm bớt cái nóng oi bức, mang lại cảm giác dễ chịu hơn ở nhiều nơi. 

Nguồn nước dồi dào từ mưa cũng hỗ trợ sinh hoạt hằng ngày, đặc biệt ở những vùng thường thiếu nước. 

Mặc dù vậy, mưa nhiều kéo dài cũng gây ra lũ lụt, sạt lở đất, ảnh hưởng đến nhà cửa, giao thông và sinh hoạt. 

Không những vậy, thời tiết ẩm ướt còn tạo điều kiện cho các dịch bệnh mùa mưa như sốt xuất huyết, tiêu chảy… dễ bùng phát.

Gió mùa mùa hạ dễ gây ra dịch bệnh

Tạm kết

Tóm lại, gió mùa mùa hạ mang đến nhiều thay đổi lớn cho khí hậu và cuộc sống ở nước ta, vừa tạo thuận lợi vừa đặt ra không ít thách thức. Để chủ động ứng phó với những biến động thời tiết, bạn nên thường xuyên cập nhật thông tin dự báo tại ThoiTiet24h để lên kế hoạch phù hợp cho công việc và sinh hoạt hằng ngày.